Thơm mùi tro củi, sợi mì dai giòn, đậm đà thịt xá xíu – đó là những gì người ta thường miêu tả khi nói về cao lầu Hội An. Nhưng để thực sự hiểu và cảm nhận món ăn này, bạn cần hơn thế nữa. Bài viết dưới đây của Hoi An Royal Beachfront Villas sẽ giới thiệu nguồn gốc, những điều thú vị về món ăn này cùng với cách ăn đúng chuẩn để bạn cảm nhận trọn vẹn hương vị và văn hóa phố cổ.
Cao Lầu Hội An - Nguồn gốc và ý nghĩa đặc biệt sau cái tên "Cao Lầu"
Cao Lầu là tinh hoa ẩm thực Hội An, nổi bật với sợi mì vàng óng, dai giòn độc đáo, mang vị khói nhẹ nhờ gạo được ngâm trong nước tro củi tràm từ Cù Lao Chàm và nấu bằng nước giếng Bá Lễ. Món ăn này thường được dọn kèm thịt xá xíu, da heo chiên giòn, tôm, rau sống tươi mát, đậu phộng rang cùng bánh đa mè, hòa quyện hài hòa, khiến bất cứ ai cũng lưu luyến.
Điểm đặc biệt của Cao Lầu nằm ở phần nước xíu cô đặc, được nấu từ xương heo và pha chế theo bí quyết riêng, chỉ dùng rất ít để trộn, đủ tạo độ đậm đà nhưng không lấn át hương vị sợi mì.
Tương truyền, Cao Lầu xuất hiện từ thế kỷ 17, khi Hội An là thương cảng sôi động, đón nhiều thương nhân Nhật Bản và Trung Quốc. Có giả thuyết cho rằng món này được lấy cảm hứng từ Ise Udon – loại mì mềm của Nhật, ăn với nước tương đậu nành, có cách chế biến và hình thức khá tương đồng.
Một giả thuyết khác lại cho rằng tên gọi "Cao Lầu" bắt nguồn từ tiếng Hoa “Gao Lou” nghĩa là “lầu cao”. Thời xưa, các quán ăn ở Hội An thường có tầng lầu dành riêng cho thương nhân giàu có, và món này được phục vụ ở tầng lầu cao, nơi họ vừa thưởng thức món ăn vừa ngắm nhìn dòng người qua lại dưới phố cổ, tạo cảm giác sang trọng, cao quý.
Cao Lầu không chỉ là món ăn, mà còn là trải nghiệm. Cái tên gợi lên hình ảnh thực khách thong dong thưởng thức tô mì đặc biệt trên tầng lầu cao, phóng tầm mắt ngắm phố cổ rêu phong, để vị giác và tâm hồn cùng lúc đắm chìm trong vẻ đẹp văn hóa, lịch sử và ẩm thực Hội An.
Cao lầu khác gì với mì Quảng, phở hay bún?
Cùng khám phá điểm khác biệt giữa cao lầu – món ăn đặc trưng xứ Hội – và các món phổ biến khác như mì Quảng, phở hay bún qua bảng sau:
| Tiêu chí | Cao Lầu | Mì Quảng | Phở | Bún |
| Sợi mì | Sợi mì vàng, dày, dai, giòn, làm từ gạo ngâm nước tro củi tràm và nước giếng Bá Lễ, hấp nhiều lần | Sợi mì làm từ bột gạo đơn giản, mỏng hơn, mềm hơn | Sợi phở làm từ bột gạo, mỏng, mềm, dai vừa phải | Sợi bún làm từ bột gạo, nhỏ, mềm, tròn |
| Nước dùng | Ít, sệt, đậm đà, hầm từ xương heo, có nước xíu đặc trưng | Nước dùng trong, thơm từ xương heo hoặc gà hầm lâu | Nước dùng trong, thơm từ xương bò hầm | Nước dùng trong, thanh, làm từ xương heo hoặc bò |
| Thành phần ăn kèm | Thịt xá xíu (heo quay), da heo chiên giòn, tôm, rau sống, bánh đa mè giòn | Thịt heo, gà, tôm, trứng cút, rau sống, bánh đa nướng | Thịt bò tái, chín, rau thơm, hành | Thịt bò, gà, chả, rau sống |
| Cách ăn | Mì trộn với nước xíu, ăn kèm rau sống, bánh đa giòn rắc lên trên | Mì chan nước dùng, ăn kèm rau sống và bánh đa | Phở chan nước dùng nóng, ăn kèm rau thơm | Bún chan nước dùng, ăn kèm rau sống |
| Đặc trưng | Sợi mì đặc biệt, giòn dai, nước dùng đậm đà, bánh đa mè giòn tạo điểm nhấn | Nước dùng thanh, sợi mì mềm, đa dạng topping | Nước dùng thơm, thanh, sợi phở mềm | Sợi bún mềm, nước dùng thanh, thường ăn sáng |
Những điều thú vị ít người biết về cao lầu
Cao lầu không chỉ là một món ăn đặc sản, mà còn ẩn chứa nhiều câu chuyện thú vị đằng sau. Dưới đây là những điều có thể bạn chưa từng nghe qua:
- Nước giếng Bá Lễ – “bí quyết” tạo nên sợi mì cao lầu chuẩn vị: Người Hội An xưa tin rằng muốn làm ra sợi mì cao lầu đúng vị thì không thể thiếu nước giếng Bá Lễ. Loại nước này có tính kiềm nhẹ, giúp sợi mì có độ dai, giòn và màu vàng óng đặc trưng. Ngoài ra, gạo làm mì còn được ngâm trong nước tro từ cây tràm ở đảo Cù Lao Chàm, tạo nên hương vị riêng biệt không nơi nào sao chép được.
- Cao lầu từng là món ăn của giới thượng lưu Hội An: Không chỉ là một món ăn đường phố như hiện nay, cao lầu từng mang ý nghĩa đặc biệt trong văn hóa ẩm thực xưa. Cái tên “cao lầu” xuất phát từ hình ảnh những thương nhân giàu có được phục vụ trên tầng lầu cao – nơi treo đèn lồng và có không gian riêng biệt. Món ăn này từng được xem là biểu tượng của sự sang trọng và địa vị xã hội.
- Món đặc sản vươn tầm thế giới: Nhiều báo chí và blogger ẩm thực quốc tế như CNN, BBC, The Guardian đã nhắc đến cao lầu như một “đặc sản không thể bỏ qua khi đến Việt Nam”.Nhờ hương vị độc đáo và câu chuyện văn hóa đằng sau, món ăn này đã góp phần đưa ẩm thực Hội An – và rộng hơn là Việt Nam – đến gần hơn với bạn bè năm châu.
Ăn cao lầu Hội An ở đâu ngon chuẩn vị?
Cao Lầu Bá Lễ
- Giờ mở cửa: 11:00 – 21:00
Cao Lầu Bá Lễ từ lâu đã trở thành điểm đến quen thuộc của người sành ăn. Quán nổi tiếng nhờ sử dụng gạo loại một ngâm tro tràm kết hợp nước giếng Bá Lễ tinh khiết – hai yếu tố then chốt tạo nên sợi cao lầu vàng ươm, giòn dai và đậm vị khói đặc trưng.
Món ăn tại đây mang hương vị đậm đà, chuẩn xứ Quảng, khiến ai đã từng thưởng thức đều mong có ngày quay lại, chỉ để cảm nhận cái chất “rất Hội An” trong từng sợi mì.
Cao lầu cô Liên
- Giờ mở cửa: 06:30 – 19:30
- Giá: 20.000 – 30.000 VNĐ
Hơn 30 năm tồn tại đã biến quán cô Liên thành một phần ký ức của nhiều thế hệ người Hội An. Món cao lầu ở đây giữ vẹn nguyên hương vị truyền thống với sợi mì dai, thịt xá xíu thấm đượm, rau sống tươi giòn, nước xíu đậm đà mà thanh.
Không gian quán mộc mạc, gần gũi, phục vụ nhanh và chu đáo, luôn đông khách địa phương lẫn du khách ghé thăm để tìm lại hương vị xưa giữa phố Hội rêu phong.
Cao lầu Bà Bé
- Giờ mở cửa: 14:30 – 22:00
- Giá: 20.000 – 45.000 VNĐ
Nếu muốn tìm một địa chỉ cao lầu chất lượng, giá hợp lý ngay giữa lòng phố cổ, Cao Lầu Bà Bé là lựa chọn hoàn hảo. Phần ăn đầy đặn với sợi mì vàng dai, nước xíu thơm béo, thịt xá xíu thái dày nhưng mềm ngọt.
Quán có không gian nhỏ, giản dị nhưng lúc nào cũng rộn rã tiếng nói cười của du khách ghé thưởng thức khi dạo bước Trần Phú.
Cao lầu Thanh
- Giờ mở cửa: 07:00 – 19:00
- Giá: 15.000 – 30.000 VNĐ
Ẩn mình trong con phố nhỏ, Cao Lầu Thanh gây thiện cảm bởi không gian bình dân, sạch sẽ và cách phục vụ niềm nở. Món cao lầu ở đây không cầu kỳ về hình thức nhưng giữ đúng tinh thần mộc mạc, chân thật của người Quảng.
Sợi mì dai giòn vừa phải, nước xíu thơm nhẹ, thịt xá xíu mềm ngọt, kết hợp cùng rau sống tươi giòn tạo nên hương vị khó quên.
Cao lầu Không Gian Xanh
- Giờ mở cửa: 09:30 – 21:00
- Giá: 20.000 – 40.000 VNĐ
Không Gian Xanh được nhiều du khách yêu thích nhờ không gian rộng rãi, thoáng mát, mang hơi thở Hội An truyền thống kết hợp nét hiện đại.
Quán phục vụ đa dạng món cao lầu, từ phần nhỏ ăn nhẹ đến tô lớn đầy đặn. Sợi mì dai giòn, nước xíu đậm đà, thịt xá xíu mềm, tất cả hòa quyện tạo nên hương vị trọn vẹn, giá cả hợp lý, phục vụ nhanh, phù hợp cho bữa trưa hoặc tối sau khi dạo chơi phố Hội.
Kinh nghiệm ăn cao lầu “chuẩn Hội An” như người địa phương
Để ăn Cao Lầu Hội An đúng chuẩn như người địa phương, bạn cần chú ý một số kinh nghiệm quan trọng sau đây:
- Chọn quán ăn uy tín ở Hội An: Người địa phương thường có những quán Cao Lầu truyền thống lâu đời, nơi sợi mì được làm thủ công đúng cách, thịt xá xíu ướp đậm đà, nước chan (nước nhưn) vừa miệng và rau sống tươi ngon. Một số quán nổi tiếng được người dân địa phương và du khách đánh giá cao là quán ông Hai, bà Bé, hoặc các quán trong phố cổ Hội An.
- Thưởng thức đúng trình tự:
- Khi bưng tô Cao Lầu ra, bạn sẽ thấy giá đỗ trụng đặt dưới đáy, trên đó là sợi mì vàng ươm, thịt xá xíu thái lát mỏng, rau thơm (cải con, húng lủi, xà lách) và bánh đa mè giòn rụm.
- Người địa phương thường rưới khoảng 2-3 muỗng canh nước chan đậm đà lên sợi mì để mì thấm vị, tránh chan quá nhiều nước khiến mì nhão.
- Trước khi ăn, có thể vắt thêm chanh tươi và cho chút tương ớt Hội An, ớt xiêm xanh để tăng vị cay nồng đặc trưng.
- Ăn kèm rau sống và bánh đa mè: Rau sống tươi mát giúp cân bằng vị béo của thịt và độ dai của mì, còn bánh đa mè giòn tạo điểm nhấn thú vị về kết cấu khi ăn.
- Không nên ăn quá nhiều nước dùng: Khác với phở hay mì Quảng, Cao Lầu chỉ dùng ít nước chan để giữ sợi mì dai, giòn đặc trưng. Nếu chan nhiều nước sẽ làm mất đi sự độc đáo của món ăn.
Không cần phải là người Hội An, bạn vẫn có thể ăn cao lầu Hội An một cách sành sỏi như người địa phương. Chỉ cần làm theo những mẹo đơn giản được Hoi An Royal Beachfront Villas chia sẻ ở trên. Hãy thử món ăn này theo đúng phong cách Hội An đích thực ít nhất một lần, và bạn sẽ cảm nhận được sự khác biệt – không chỉ ở hương vị mà còn ở cách món ăn này kể cho bạn nghe câu chuyện về một vùng quê yên bình.
